Uru na ọghọm nke igwe ịtụ vootu eletrọnịkị
Dabere na mmejuputa ya,e-vot nwere ike iji igwe ịtụ vootu eletrọnịkị kwụ ọtọ (EVM)ma ọ bụ kọmputa ejikọrọ na ịntanetị (ịtụ vootu n'ịntanetị).Igwe ịtụ vootu eletrọnịkị aghọwo ngwá ọrụ juru ebe niile na ntuli aka ọgbara ọhụrụ, na-achọ ịkwalite arụmọrụ na izi ezi na usoro ịtụ vootu.Otú ọ dị, dị ka nkà na ụzụ ọ bụla, e nwere ma uru na ọghọm dị na mmejuputa ha.Edemede a ga-enyocha uru na ọghọm nke igwe ịtụ vootu eletrọnịkị iji nye nghọta zuru oke banyere mmetụta ha na usoro ntuli aka.
*Olee uru na ọghọm dị n'igwe ịtụ vootu eletrọnịkị?
Uru nke igwe ịtụ vootu eletrọnịkị
1. arụmọrụ:Otu uru dị ịrịba ama nke igwe ịtụ vootu eletrọnịkị bụ ụbara arụmọrụ ha na-eweta na usoro ịtụ vootu.Site na ịmegharị usoro ngụ votu, igwe ndị a nwere ike ibelata oge achọrọ ka edepụta nsonaazụ nke ọma.Ịrụ ọrụ nke ọma na-enye ohere maka ịgbasa nsonaazụ ntuli aka ngwa ngwa ma na-akwado usoro ọchịchị onye kwuo uche ya.
2.Nnweta:Igwe ịtụ vootu eletrọnịkị na-enye ndị nwere nkwarụ ohere ka mma.Site na nchikota nke odiyo ma ọ bụ ihe nhụsianya, ndị na-ahụ anya ma ọ bụ ndị nwere ahụ ike nwere ike ịtụ vootu ha n'onwe ha, na-ahụ na ha na-ekere òkè nha anya na usoro ntuli aka.Mgbakwunye a bụ nnukwu nzọụkwụ maka ọchịchị onye kwuo uche ya karịa.
Nkwado 3.Multilingual:N'ime ọha mmadụ dị iche iche, igwe eletrọnịkị ịtụ vootu nwere ike ịnye nhọrọ asụsụ dị iche iche, na-enye ndị ntuli aka ohere ịnyagharị na interface ahụ wee tụọ vootu ha n'asụsụ masịrị ha.Njirimara a na-enyere aka n'ịchita ihe mgbochi asụsụ ma hụ na ndịiche asụsụ anaghị egbochi ụmụ amaala itinye ikike ịtụ vootu ha.Ọ na-akwalite nsonye ma na-akwalite mmekọ obodo ka ukwuu.
4. Mbelata njehie:Igwe ịtụ vootu eletrọnịkị ugbu a nwere ụzọ nyocha akwụkwọ nke ndị ntuli aka kwadoro bụ ụzọ ịtụ vootu echekwara. Akụkọ ihe mere eme na-egosi ntụkwasị obi nke igwe ịtụ vootu eletrọnịkị.Igwe ịtụ vootu eletrọnịkị na-ebelata ohere nke mmejọ mmadụ nwere ike ime n'oge a na-agụ akwụkwọ n'aka ma ọ bụ nkọwa akwụkwọ.Ndekọ akpaghị aka na nchịkọta nke votu na-ewepụ enweghị mgbagwoju anya ma belata ohere nke esemokwu.Izi ezi a na-akwalite ntụkwasị obi ọha na eze na usoro ntuli aka ma na-ewusi ike izi ezi nke nsonaazụ ntuli aka.
5. Ego ego:Ndị ntuli aka na-echekwa oge na ọnụ ahịa site n'inwe ike ịme ntuli aka na-adabereghị na ebe ha nọ.Nke a nwere ike ịbawanye nhoputa ndi ntuli aka n'ozuzu ya.Otu ụmụ amaala na-erite uru na ntuli aka eletrọnịkị bụ ndị bi ná mba ọzọ, ụmụ amaala bi n'ime ime obodo dị anya site na ntuli aka ntuli aka na ndị nwere nkwarụ nwere nsogbu ịgagharị.Ọ bụ ezie na ntinye ego mbụ n'ime igwe ịtụ vootu eletrọnịkị nwere ike ịba ụba, ha nwere ike iduga n'ichekwa ọnụ ahịa ogologo oge.Mwepụ nke usoro ndị dabeere na akwụkwọ na-ebelata mkpa ọ dị maka ibipụta nnukwu akwụkwọ na nchekwa nke votu anụ ahụ.Ka oge na-aga, igwe eletrọnịkị na-eme ntuli aka nwere ike igosipụta ọnụ ahịa karịa, ọkachasị na ntuli aka ugboro ugboro.
Mmebi nke igwe eletrọnịkị ịtụ vootu
1. Nchegbu:Otu n'ime ihe ndị bụ isi na-eche gburugburu igwe eletrọnịkị ịtụ vootu bụ adịghị ike ha na hacking, mebie, ma ọ bụ aghụghọ.Ndị na-eme ihe ọjọọ nwere ike iji adịghị ike na usoro ahụ eme ihe, na-emebi iguzosi ike n'ezi ihe nke usoro ntuli aka.Ịhụ na usoro nchekwa cyber siri ike yana imelite ngwa igwe mgbe niile dị oke mkpa iji belata ihe egwu ndị a ma nọgide na-atụkwasị obi na sistemụ.Agbanyeghị, ntụkwasị obi nke ndị ntuli aka na nchekwa, izi ezi na izi ezi nke igwe ịtụ vootu dị ala.Nnyocha mba nke 2018 chọpụtara na ihe dị ka 80% nke ndị America kwenyere na usoro ịtụ vootu ugbu a nwere ike ịdị mfe maka ndị na-agba ọsọ.https://votingmachines.procon.org/)
2. Nrụ ọrụ nka nka:Ihe ndọghachi azụ ọzọ nke igwe ịtụ vootu eletrọnịkị bụ ohere nke arụrụ ọrụ teknụzụ ma ọ bụ ọdịda sistemụ.Ọdịiche dị na ngwanrọ, mperi ngwaike, ma ọ bụ mwepu ọkụ nwere ike imebi usoro ịtụ vootu wee bute igbu oge ma ọ bụ mfu data.Nnwale zuru oke, mmezi, na usoro ndabere dị mkpa iji belata ụdị okwu a ma hụ na arụ ọrụ nke ọma n'oge ntuli aka.
3. Enweghị nghọta:Iji igwe ịtụ vootu eletrọnịkị nwere ike kpalite nchegbu gbasara nghọta nke usoro ịtụ vootu.N'adịghị ka akwụkwọ ntuli aka ọdịnala nke enwere ike ịhụ ma kwughachi ya, usoro eletrọnịkị na-adabere na ndekọ dijitalụ nke ọha na eze na-adịghị mfe ịnweta ma ọ bụ kwenye.Iji lebara nke a anya, imejuputa usoro dị ka ime nyocha oge niile na inye nghọta n'ichepụta na ọrụ sistemụ nwere ike inye aka kwalite ntụkwasị obi na ịtụ vootu eletrọnịkị.
4. Okwu nnweta maka ndị ntuli aka na-abụghị teknụzụ:Ọ bụ ezie na ígwè ọrụ ịtụ vootu eletrọnịkị na-achọ imeziwanye ohere, ha nwere ike ibute ihe ịma aka nye ndị ntuli aka na-amachaghị na teknụzụ.Ndị agadi ma ọ bụ ndị na-enwechaghị nkà na ụzụ nwere ike isiri ha ike ịnyagharị n'ihu igwe, nwere ike ibute mgbagwoju anya ma ọ bụ njehie na ịtụ vootu ha.Inye mmemme nkuzi ntuli aka zuru oke yana inye aka n'ọdụ ntuli aka nwere ike gboo nsogbu nnweta ndị a.
N'ozuzu, imejuputa usoro nchekwa siri ike, ime nyocha oge niile, na inye ọzụzụ ndị ntuli aka zuru oke dị mkpa n'ịwulite ntụkwasị obi ọha na ntụkwasị obi na usoro ịtụ vootu eletrọnịkị.Site n'iji nlezianya na-atụle uru na ọghọm dị na ya, ndị na-eme iwu nwere ike ịme mkpebi ziri ezi gbasara mmejuputa na nkwalite nkeigwe eletrọnịkị ịtụ vootumaka ntuli aka ziri ezi na ntụkwasị obi.
Oge nzipu: 03-07-23
